Vrijwel geruisloos heeft de Eerste Kamer op 23 maart 2021 een nieuwe inkomensafhankelijke huurwet aangenomen die vanaf juli 2022 stapsgewijs gaat zorgen voor koopkrachtverlies van een grote groep huurders. Per huishouden kan dit uiteindelijk oplopen tot 400 euro netto per maand of zelfs meer. Gepensioneerden zijn niet uitgezonderd. Saillant detail is dat slechts de PVV en de PvdD tegenstemden.

Waarom stemden de SP en de PvdA niet tegen? Het idee achter de nieuwe wet is onder andere om daarmee zogenaamde ‘scheefwoners’ te stimuleren om te gaan verhuizen. Het lijkt mij een illusie om te denken dat dit doel gehaald zal worden, omdat de Nederlandse woningmarkt totaal op slot zit en ook het nieuwe regeerakkoord daar geen oplossingen voor aandraagt.

In schel contrast daarmee staat dat de inkomsten uit woningbezit zoveel mogelijk voor belastingheffing worden gevrijwaard. Dat past in de neoliberale visie dat financiële voordelen uit eigen woningbezit zoveel mogelijk moeten worden ontzien. Waarom? Huizenbezitters maken immers geen revolutie, zei Maggie Thatcher al.

Ook huurwoning in 30 tot 40 jaar afbetaald
Over huurinkomsten hoeven particuliere verhuurders geen belasting te betalen, ook niet als het tweede huizen betreft. Met de nieuwe huurwet hoopt de regering kennelijk ook dat de extra inkomsten gebruikt gaan worden voor onder andere achterstallig onderhoud. Maar daar is helaas verder niets over vastgelegd. Dat lijkt mij dan ook een utopische gedachte. Speculanten worden ook nog eens geholpen door het feit dat de Nederlandse staat geld uitleent tegen 0 procent of zelfs negatieve rente. Daarmee blijft de overheid zelf de grootste veroorzaker van het voortduren van de huidige impasse op de woningmarkt.

Vroeger werd je lid van de woningbouwvereniging. Je ging huren van de woningbouwvereniging. In de 30 of 40 jaar dat je in de woning woont, heb je de bouw- of aanschafprijs allang helemaal betaald. Of zelfs al twee keer. Een woning wordt in principe in 30 jaar afgeschreven, dat is net zo lang als de looptijd van een hypotheek. Behoor je nu tot de groep die een woning zoekt, dan ben je aan de heidenen overgeleverd, vroeger misschien de goden, maar nu niet meer. Je bent een speelbal van het meedogenloze kapitaal, ik kan het niet anders duiden.

Scheefkopers

Er zijn ook mensen die bijvoorbeeld in 1980 een huis gekocht hebben, voor een lachertje van een koopprijs in guldens, weet u nog? Soms zelfs met premie A- of B-subsidie van de overheid. Zij hebben hun hypotheek reeds lang afbetaald. Zij wonen dus bizar goedkoop, maar worden geen scheefkopers genoemd. Nee, alleen huurders zijn gemene mensen die onterecht goedkoop wonen en geacht worden een bepaald gedeelte van hun inkomen aan woonkosten te betalen. Eigenaren niet. Blijft natuurlijk wel staan dat eigenaren wel het onderhoud van hun woning moeten betalen en dat kan soms behoorlijk in de papieren lopen als funderingen of dak slecht zijn, dus enige coulance in belastingheffing is op zijn plaats. Maar laten we niet vergeten dat huurders wel over hun hele vermogen vermogensbelasting moeten betalen, huiseigenaren over hun eigen woonhuis niet. Nog schrijnender is dat huurders die te veel huur betalen gezien hun inkomen, en dat zijn er nogal wat, door de politiek volledig aan hun lot worden overgelaten.

In plaats van zakkenvullers en speculanten als Blackstone aan te pakken en corporaties te steunen, lijkt het veel makkelijker om ineens een sociale huurder, die al 30 jaar in een woning woont, te criminaliseren en te bestempelen als ‘scheefwoner’. Iedereen spreekt plotseling schande over je. Een prachtige afleidingsmanoeuvre.

Kortom; het nieuwe regeerakkoord verandert niets aan de onevenwichtige behandeling van burgers op de woningmarkt. Misschien is dat wel de grootste schandvlek op dit kabinet dat nog in de steigers staat. In aanmerking nemende dat wat juist niet in het regeerakkoord staat over wonen, is het geen grootspraak om dit kabinet, nu al, een bouwval te noemen.

Harry Bleeker is een gepensioneerd jurist (notariaat) en had als specialiteit sociaal recht. Hij schrijft columns en is actief binnen de werkgroep Wonen van FNV Lokaal Amsterdam, waarvan de leden de elementen voor dit artikel hebben aangedragen.