Twee fundamentele problemen
Na maanden wachten kwam dan eindelijk in september de ‘Monitor Samenwerkingsafspraken 2020-2023, Meting 1-resultaten 2020’ uit. In de titel zit direct het eerste probleem van deze monitor: ze wordt ‘meting 1’  genoemd, terwijl het natuurlijk de zoveelste meting is in een reeks van tientallen jaren. Wordt in een tabel slechts de score van één jaar vermeld dan roept dat meteen de vraag op hoe het dan zat met de jaren ervoor.
Tweede probleem is dat ‘de slager zijn eigen vlees keurt’.  De monitor is geschreven door een ambtenaar van de afdeling Bouwen en Wonen. De gemeente is een van de drie ondertekenaars van de samenwerkingsafspraken. Ongunstige ontwikkelingen lijken te worden ontweken om de zaak zo rooskleurig mogelijk voor te stellen. Dit roept de vraag op wat er wordt verbloemd.
Deze twee problemen zouden ondervangen kunnen worden als  de Rekenkamer Metropool Amsterdam aan de hand van een objectieve monitor het werk gaat doen.

Definitieprobleem
Reeds op de eerste pagina wordt van alles door elkaar gehaald. Er wordt gesproken van een trendbreuk: stop afname sociale voorraad, terwijl die trendbreuk slechts beoogd wordt en in 2020 níet is gerealiseerd. Er wordt gesproken van de sociale voorraad, terwijl een deel verhuurd wordt door woningcorporaties maar ook een belangrijk deel door particulieren. Over dat laatste deel bestaan geen exacte cijfers, Bureau Statistiek van de gemeente Amsterdam doet slechts schattingen via steekproeven. Heeft men het over ‘trendbreuk: stop van de afname van de sociale voorraad’, dan gaat het alleen om de voorraad die de woningcorporaties beheren.

Sociale huurwoning
Er zou ook een een discussie moeten komen over wat een sociale huurwoning is. Behoort een complex die speciaal is gebouwd voor jongeren die daar vijf jaar mogen wonen om daarna te moeten vertrekken tot de sociale voorraad? Voor een groot deel wonen er internationale studenten die na hun studie weer huiswaarts gaan. Als je deze woningen onderdeel laat uitmaken van de sociale voorraad, maak dan minstens melding van hoe groot dit aandeel is. Het vermoeden is dat de  woningen met een huurcontract voor onbepaalde tijd langzamerhand vervangen worden door woningen met een tijdelijk huurcontract. Maar nergens zijn hier harde cijfers over te vinden.

Nieuwbouw versus verkoop en liberalisatie
Opgeleverd in 2020 aan sociale nieuwbouw, wat dat ook moge wezen, wordt niet nader gedifferentieerd: 1372 woningen. Hadden er moeten zijn 2.500. Een complete misschatting dus. Hier komt het euvel: hoeveel woningen zijn in de afgelopen zeg tien jaar opgeleverd? Staat er niet. Verkocht zijn in 2020 627 sociale huurwoningen. Dat hadden er 1.000 mogen zijn, valt daarom mee. Maar waarom zijn er 316 woningen geliberaliseerd, wil zeggen onttrokken aan de sociale voorraad om in de vrije sector te worden verhuurd? Als je die bij de sociale voorraad had gehouden dan had je een mooi positief resultaat gehad! Hier had wel enige uitleg kunnen worden gegeven. En het aantal liberalisaties is zelfs méér dan in 2019 (309), 2018 (210), 2017 (298).

Nieuwbouwproductie komende jaren
Die 2.500 nieuwbouwwoningen elk jaar…. Het zou een godswonder zijn als het lukt. Alle seinen staan op rood. In 2020 zijn dan wel 2270 sociale huurwoningen in aanbouw genomen, dat zijn er geen 2500. Niet wordt vermeld of het hier gaat om corporatiewoningen. Uit de context kan worden opgemaakt van wel. Niet vermeld wat voor soort woningen er worden gebouwd. Zijn het grotendeels zogeheten starterswoningen, dan heeft een hele grote groep woningzoekenden die al vele jaren op de wachtlijst staan, hier geen snars aan. Ze mogen hier wel komen werken, maar moeten maar forensen van buiten de stad. Tussen januari en eind juni 2021 zijn van 518 zelfstandige sociale huurwoningen de eerste palen de grond in gegaan. Voor de tweede helft van het jaar hebben de corporaties nog plannen voor ruim 1.500 woningen. De eerste helft van 2021 518 woningen… Dat hadden er 1250 moeten zijn… Een schrikbarend slechte score. Voor de tweede helft dit jaar zijn er plannen voor ruim 15oo woningen. Plannen genoeg, maar je ziet wat ervan terecht komt.

De Alliantie maakt het het bontst
Bij de prestatieafspraken zijn er specifieke afspraken gemaakt over Zuid. Er zou door de corporaties terughoudendheid worden betracht in de verkoop van sociale huurwoningen. Daar hebben de huurdersverenigingen De Pijp en HuurdersBelangZuid weinig van gemerkt. In Zuid wordt lustig verkocht, evenveel als voorheen. Op zijn minst zou je mogen verwachten dat er minder wordt verkocht. Wat moet je ook met zo’n boterzachte term ‘terughoudendheid’. Weer blinkt de monitor uit in het níet vergelijken van de verkoop met voorafgaande jaren. Zo nam het aantal woningen van de Alliantie in 2019 af met 5 stuks, in 2020 met liefst 56 stuks. Van alle corporaties samen nam het bezit in 2019 af met 58 woningen, in 2020 met 88 woningen.

Mystificatie troef
Bovenstaande cijfers zijn slechts indicatief. Spreekt men van het aantal corporatiewoningen, bijvoorbeeld dat het in Amsterdam niet onder de 162.000 mag komen, dan heeft men het over het gehele corporatiebezit, inclusief de woningen in de vrije sector. Dat is zo’n 5 procent, circa 8.000 woningen! De totale voorraad van de corporaties en de sociale voorraad worden voortdurend door elkaar gebruikt. Mystificatie ten top.

De verhuisregeling Van Hoog Naar Laag
De tabel ‘Van Hoog Naar Laag’ is een lachertje. Een tabel waarin slechts één jaar wordt genoemd: 2020. Met een score van 92 verhuizingen. Wil zeggen: 92 ouderen zijn verhuisd van tweehoog of hoger naar begane grond of eenhoog via deze verhuisregeling. Inderdaad een één meting. Uit andere bronnen gehaald: 2019 172 verhuizingen, 2018 170, 2017 89. Wil zeggen: 92 was een abominabel slechte score. Streven is minimaal 200 per jaar.

Conclusie
De monitoring door de gemeente is broddelwerk. Het is al lastig een stuk te monitoren als er geen duidelijke definities zijn van begrippen als ‘sociale huurwoning’,  ‘terughoudendheid’,  ‘sociale voorraad’. Onduidelijk is wat wordt gemonitord. Er staan tabellen in de monitor van slechts één jaar, 2020. Alsof er daarvoor niets gebeurd is.